Hãy cùng nhìn lại lịch sử của một trong những giống cần sa được yêu mến nhất trên thế giới ngày nay: Blueberry. Khi DJ Short bắt đầu thử nghiệm với các giống bản địa...
Blueberry chắc chắn là một trong những giống cần sa lai sặc sỡ và diễm lệ nhất ngày nay mà ta có thể tìm mua được hạt giống để canh tác. Để tìm hiểu lịch sử của giống cần sa này, chúng ta hãy trở lại thập niên 70 ở miền Tây Duyên hải Hoa Kì nơi một nhà lai tạo giống có tên là DJ Short đã tìm tòi làm việc với vô vàn những giống sativa bản địa nhập ngoại từ những nơi như Colombia, Panama, Mexico và Thái Lan. Thời điểm đó ông đã trồng tới 100 cây, cả trong nhà lẫn ngoài trời; không ngừng chú ý đến những đặc điểm mong muốn trên riêng từng cây. Khỏi cần phải nói, ông đã phải thử nghiệm trên một số lượng rất lớn mẫu cây để có được điều mà ông đang tìm kiếm. Như chính lời ông nói, một trăm cây mới có một cây mang những đặc điểm mà ông tìm kiếm, nhưng rồi vẫn còn một vấn đề phức tạp là phải làm việc với những giống cây theo tự nhiên có xu hướng trở thành lưỡng tính, như hầu hết các giống sativa thuần chủng. Những nỗ lực của ông cuối cùng cũng đem lại thành quả và cho ra đời một trong số những giống cần sa được yêu chuộng nhất ngày nay trên thế giới.
Cuộc tìm kiếm mở rộng của ông đã dẫn đến việc khám phá ra hai giống sativa rất đặc biệt. Theo lời của chính bậc thầy lai tạo giống này, giống cây đầu tiên đúng là một nhà vô địch toàn diện về độ mạnh - giống “Juicy Fruit” Highland Thai (thuần giống cái). Trong giống cần sa này quy tụ một vị "sốc" nhiệt đới ngọt ngào và cảm giác "high" mạnh mẽ kéo dài hàng giờ. Giống thứ hai có tên là Purple Thai, ra đời tại Oregon, Ohio. Đó là kết quả từ sự lai tạo giữa giống Highland Oaxaca Gold xuất sắc và giống Chocolate Thai rất "kì dị." Giống lai có màu sẫm này sẽ nổi màu lam tím ngay khi chớm tiếp xúc với thời tiết lạnh. Sản phẩm hoàn thiện có vị ngon và độ mạnh ngang bằng giống Juicy Fruit (thuần giống cái.) Mặc dù cả hai giống này tương đương nhau về độ mạnh, Purple Thai lại đã trở thành giống được cá nhân DJ Short ưa chuộng nhất. Về cảm xúc, nó êm dịu hơn giống Juicy Fruit Thai - giống Juicy này rất mạnh, có thể dấy lên sự khiếp hãi cho người hút khi dùng với liều cao. Hai giống sativa “Thai Stick” này đã đóng vai trò dòng cây mẹ cho tất cả các giống cần sa của DJ Short.
Dòng cây bố được DJ Short sử dụng là một giống indica của Afghanistan mà nhờ một số người canh tác ở California, ông đã chú ý đến nó từ năm 1979. So với các giống sativa đang chiếm lĩnh khắp các buồng canh tác vào thời điểm đó, giống indica này quả là một sự cách tân và chẳng mấy chốc, có vẻ nó đã trở thành một lựa chọn ổn định. Người canh tác có thể trồng nhiều "thảo dược" nhờ khả năng thu hoạch sớm hơn so với lúc trước bằng cách kết hợp các gene indica với các giống sativa truyền thống. Về mặt nào đó, điều này cũng đồng nghĩa với sự chấm dứt của thời kì thống trị của các giống sativa, sau cùng dẫn tới sự thiếu vắng nhiều giống sativa thuần chủng: Chúng bị lai tạp hoặc biến mất hoàn toàn. Các cây thuộc giống indica rất đồng bộ, cây thấp và cân xứng, với những cành nhánh dày rậm rạp và lá to rộng. Chúng có màu xanh đậm, các mấu cành nhánh sát nhau và những cụm hoa mọc dày khít có mùi hương xù xì mộc mạc. Sự cách tân nhanh chóng lắng xuống bởi bản thân giống indica mặc dù rất mạnh nhưng lại thiếu sự tinh vi cầu kì của các giống sativa thuần chủng. Tuy nhiên giống indica quả thật đã góp phần vào tính đa dạng di truyền của các giống cần sa hiện đại, đem lại cho người trồng khả năng kiểm soát nhiều hơn.
Có được những giống cây này làm vốn, DJ Short đã áp dụng những kiến thức lai tạo của mình và kết hợp từ 3 giống đã được ông phát hiện để tạo ra những dòng búp hoa mới. Chẳng bao lâu, ông đã tạo dựng nên hai giống nổi tiếng nhất của ông, là Blueberry và Flo. Flo được tìm ra từ những dòng hoa đầu tiên, trong đó giống Oregon Purple Thai được lai với cây indica đực. Tìm tòi chuyên sâu thêm trong các dòng hoa ấy, DJ Short đã tạo ra giống Blueberry bằng cách lai giữa các giống có từ lúc trước với các giống lai Juicy Fruit/Afghani. Điều này nghĩa là giống Blueberry có những đặc điểm của cả hai giống sativa dòng mẹ, trong khi giống Flo chỉ có đặc điểm của Purple Thai. Chính DJ Short đã giải thích rằng một số đặc điểm dễ đạt được hơn thông qua giống Purple Thai, trong khi một số đặc điểm khác có thể tìm được bằng cách cho lai thêm với giống lai Juicy Fruit Thai. Giống Blueberry nguyên bản được được lai tạo hướng tới đặc điểm của một giống indica, một giống có tính trội sativa hơn cũng đã được ông tìm tòi và tinh chỉnh thành một giống mà ngày nay chúng ta biết đến dưới tên gọi Blueberry Sativa.
Suốt thập niên 80 và đầu 90, DJ Short tiếp tục hoàn thiện các giống vốn đã qua nhiều tinh chỉnh của ông. Khoảng năm 1993, ông đến châu Âu để làm việc cho Sagarmatha Seed Company. Đến năm 1995 ông đã đem lại cho công ty này nguồn hạt giống phục vụ cho cả mục đích buôn bán lẫn lai tạo. Ông ít khi tham dự vào quá trình tuyển chọn nhưng đã hợp đồng với công ty này để sản xuất các giống Blueberry, Flo và Blue Velvet - một giống họ hàng của Blueberry mang đặc điểm cân bằng giữa indica/sativa từ các giống bố mẹ. Mặc dù ngày nay Blue Velvet không còn bán trên thị trường, nhưng công ty Sagarmatha vẫn có bán các sản phẩm của DJ Short như Blueberry Bud và Flo, cũng như một số giống lai ra đời sau. Sau mối quan hệ ngắn ngủi với Sagarmatha, DJ Short chuyển sang làm việc cho một công ty khác có tên là Dutch Passion.
DJ Short đã cung cấp cho Dutch Passion các loại hạt giống mặc dù một lần nữa vì lý do nào đó ông lại không được tham dự vào quá trình tuyển chọn. Ngoài các giống cũ hơn đã được tạo dựng ổn định, ông cũng đã tạo ra thêm một vài giống mới như Blue Heaven, Blue Moonshine và Purple Passion. Blue Heaven (ngày nay không còn được bán) là một giống màu tía có chất lượng rất ổn định, mang phần nhiều đặc tính sativa và các giá trị xuất sắc cho mục đích y tế. Purple Passion là một giống lai indica/sativa phô diễn những sắc xanh và tím đẹp đẽ, có những búp mang màu xanh của oải hương và tím hoa cà trong giai đoạn ra hoa. Những màu sắc đẹp đẽ của tất cả các giống đã trở thành thương hiệu của DJ Short, nhưng chúng cũng nhắc chúng ta nhớ đến nguồn gốc nhập ngoại của tất cả các giống của ông. Ngày nay Dutch Passion vẫn có bán một số trong những sản phẩm xuất sắc của ông như Blueberry, Original Flo và Blue Moonshine - một giống họ hàng của Blueberry mang tính trội indica rất nhiều nhựa và mạnh.
Cùng trong khoảng thời gian làm việc với Dutch Passion, DJ Short đã quen với một nhà lai tạo người Thụy Sỹ tên là Steve, là chủ của ngân hàng hạt giống Spice of Life. Trong những năm sau, từ 1999 đến 2001, DJ Short làm việc cùng với nhà lai tạo Steve, chọn ra những cây từ một nguồn giống phong phú; và rồi một vài giống mới đã ra đời như Moonshine Rocket Fuel, Rosebud và Blue Satellite. Moonshine Rocket Fuel là một giống lai rất mạnh, mang những đặc điểm tốt nhất của Blue Moonshine và Blue Velvet. Riêng Rosebud lại là một giống cây thật sự phi thường, được trồng chủ yếu vì đặc tính thẩm mỹ, nhưng cũng còn vì cả hương hoa tuyệt vời của nó. Kiểu hình độc nhất thừa kế từ giống Flo này có lá ở phần ngọn búp tạo thành hình bông hồng ban đầu màu đỏ tươi rồi chuyển sang màu vàng khi dần tàn lụi. Giống cây này có rất ít búp để thu hoạch, vậy nên nó chưa bao giờ đạt được thành công về thương mại mặc dù có vẻ đẹp đến choáng ngợp. Cũng đẹp lạ tương đương là Flodica, một giống thừa hưởng đặc tính indica thuần khiết và hiếm có từ giống Flo, đã được tìm ra một cách tình cờ. Tuy nhiên, dù các giống này có lạ lùng, khơi gợi thích thú đến đâu chăng nữa, giống cần sa nổi tiếng nhất ra đời từ những bàn tay tài năng của hai bậc thầy này phải kể đến giống Blue Satellite, cả từ dạo đó lẫn hiện nay.
Đến đây, giống Blueberry Sativa bắt đầu góp phần của nó. Tại một giai đoạn nào đó trong thập niên 80, giống cần sa này đã được phát triển và được lai tạo hoàn toàn bởi DJ Short, cho đến khi ông chia sẻ một ít hạt giống với Breeder Steve của ngân hàng hạt giống Spice of Life. Nhiều cây bố mẹ đã được tuyển chọn và giữ lại cho mục đích gây giống, và cuối cùng chúng đã được sử dụng để tạo ra các giông Blue Satellite bằng cách kết hợp cây Shishkeberry đực của Breeder Steve với cây Blueberry Sativa cái để tạo ra giống Blue Satellite phiên bản đầu tiên, và với giống indica Sweet Tooth để tạo ra các phiên bản sau cùng. Breeder Steve cũng đã kết hợp nhiều cây thuộc giống Blueberry đươc DJ Short mang lại với một số giống của chính mình, trong đó bao gồm cả các giống nổi tiếng như Sweet Pink Grapefruit và Sweet Skunk. Ông đã tạo ra được nhiều giống mới và hạt của chúng ngày nay vẫn có bán. Tất cả các công trình chung của hai người đều đã tạo ra những giống rất thành công, chứng thực cho tài năng của hai nhà lai tạo giống này.
Gần đây hơn, DJ Short cũng đã làm việc với các nhà lai tạo giống tài năng khác như Red của công ty Legend Seeds và Chimera, kết hợp cả một số dòng cây thuộc giống Blueberry cũng như các giống đã được tạo dựng ổn định từ trước. Nhiều giống có chung cây bố là một loại Blueberry Sativa chỉ được biết đến là B130. B130 là một cây bố phi thường, một giống mang nhiều tính trội sativa của Purple Thai mà ngày nay không còn tồn tại, khiến cho một số sản phẩm hợp tác của họ chỉ được bán theo từng đợt với số lượng giới hạn. Nhiều giống trong đó kết hợp các gene được tuyển chọn kĩ lưỡng với giống Blueberry, tạo ra các giống từ Neville’s Haze, Sweet Skunk cho đến giống búp cam Cali-O nguyên bản đến nay đã trải qua 20 năm. Tất cả các giống lai này đều xứng đáng được chú ý thêm.
Có quá nhiều những sản phẩm hợp tác giữa Spice of Life, Legend Seeds và Chimera để nêu ra trong bài, nhưng có một số giống trong đó cần được chú ý đặc biệt, như là Legends Ultimate Indica hay các giống True Blueberry và F-13 của chính. True Blueberry là một phiên bản được cải tiến lại từ các gene Blueberry cũng, còn F-13 được cho là mang đặc tính đỉnh cao của các giống Blueberry Sativa và Flo - có thể gọi nó là chén Thánh trong tất cả những sản phẩm của DJ, và cũng là đứa con cưng nhất của ông. Có thể rất khó khi phải lựa chọn giữa Original Blueberry và True Blueberry, nhưng theo chính lời của bậc thầy này thì cả hai giống đều mạnh như nhau và có xu hướng dễ chuyển màu. True Blueberry được gọi là giống lai tuyệt đỉnh trong các loại Blueberry, được tuyển chọn nhờ chất lượng vượt trội từ một nguồn gene dồi dào hơn của nó. Trong khi giống Blueberry nguyên bản hầu như mang đặc tính indica, giống lai mới này có được mọi lợi thế, và mang đặc tính của cả indica lẫn sativa. Mặc dù hai giống có mối quan hệ gần gũi, True Blueberry được tuyển chọn từ nguồn khác với giống Original Blueberry hiện tại, và có khả năng sinh sản cao hơn đôi chút. Original Blueberry có thể được gọi là một giống stretch-indica, trong xu hướng giãn cách các đốt nhánh nhưng búp hoa rất khít trên một đài hoa lớn hơn. True Blueberry lại giống như một loại cây có thân indica và hoa sativa. Hoa của Original Blueberry có hương vị của kẹo ngọt và trái cây, trong khi True Blueberry lại có một tông mùi cao hơn thoảng hương hoa hồi. Tuy nhiên cả hai giống đều có mùi và vị rất đặc biệt, nhờ vào nguồn gene nhập ngoại được dùng để tạo ra chúng. Cảm giác high của True Blueberry nghiêng hơn về đầu óc và sôi động hơn đôi chút so với sự mơ màng, high về cơ thể dù không đến mức couchlock của Original Blueberry. Tất nhiên có cả một loạt các loại cần sa có thể tìm ra từ hai giống này, nhưng có một điều chắc chắn: tất cả chúng đều cất trữ được lâu dài, độ ngon tăng lên theo thời gian giống như rượu vang hảo hạng. Phiên bản đầu tiên của giống True Blueberry cũng có cây bố là cây đực thuộc giống B130 nay đã tuyệt chủng, do đó nó có thể được xem là một sản phẩm bán số lượng giới hạn của giống cây nổi tiếng này.
Một số sản phẩm gần đây hơn của DJ Short là Grape Krush, Vanilluna (Vanilla Moon) và Cocoa Kush. Cocoa Kush mang một cấu trúc và các đặc tính khác quen thuộc với những người ưa chuộng Kush. Cả Vanilluna và Cocoa Kush đều có cây mẹ là Blueberry Sativa mother giống như Blue Satellite, và bố là giống stretch-indica Original Blueberry. Điểm khác nhau là Vanilluna giống với Blue Heaven trong khi Cocoa Kush mang một số đặc điểm của giống Chocolate Thai từ dòng hoa ban đầu.
Đến đây có lẽ các bạn cũng đã nhận ra, tất cả những sản phẩm của DJ Short từ các dòng hoa ban đầu cũng như các giống Blueberry và Flo trải suốt mấy thập niên và thể hiện mức độ chuyên môn cao trong việc lai tạo có lựa chọn của ông. Việc theo dõi phả hệ của tất cả các giống này nhanh chóng trở nên khó khăn, nếu không muốn nói là bất khả thi, do các cây bố mẹ và các kiểu gene của một số giống nhất định đã thay đổi sau bao năm. Tuy nhiên, chắc chắn rằng tất cả các giống đều có chất lượng cao và có mối quan hệ gần gũi với nhau theo cách này hay cách khác. Một số giống có thể xem như chị em ruột trong khi một số lại là họ hàng xa. Có lẽ cách tốt nhất là xem xét tất cả chúng như các đại diện khác nhau từ những dòng hoa bố mẹ ban đầu. Một số có xu hướng giống với Purple Thai trong khi một số khác mang những đặc điểm của Juicy Fruit Thai, chưa kể một số khác nữa lại thừa hưởng đặc tính indica, đôi khi ở dạng thuần khiết hoặc ở dạng kết hợp với các dòng sativa. Do các kiểu hình khác nhau có thể tìm thấy ở mỗi giống, sẽ phải mất cả đời người để trồng hết các giống mà DJ Short và những cộng sự của ông đã cung cấp. Kinh nghiệm gần 40 năm lai tạo giống tự nói lên tất cả.
hatcansa.com
Cannabis Seed Bank, Established in 2016